Zanieczyszczenie powietrza to dziś problem większości dużych miast. Co to jest smog i jak powstaje? Jakie są skutki smogu oraz jak z nim walczyć? W poniższym tekście przybliżamy te tematy.

Co to jest smog?

W znalezieniu odpowiedzi na pytanie czym jest smog, pomóc nam może już sama etymologia pojęcia smog. To połączenie angielskich słów “smoke”, oznaczającego “dym” oraz “fog”, oznaczającego mgłę.

Jeśli zaś chodzi o samą definicję smogu - to jest to po prostu zjawisko atmosferyczne, które powstaje w momencie wymieszania się mgły z dymem i spalinami.

 

 

Jak powstaje smog?

Nie z każdej mgły powstaje smog, nawet w tych najbardziej zanieczyszczonych miastach. Jak zatem powstaje smog? Abyśmy mogli mówić o tym zjawisku, musi wystąpić kilka czynników. O smog najłatwiej w bezwietrzne dni z wysokim ciśnieniem atmosferycznym. Wtedy do atmosfery przedostają się szkodliwe związki chemiczne, takie jak tlenki siarki, tlenek azotu czy pyły zawieszone.

Szkodliwe cząsteczki unoszą się i pozostają blisko powierzchni ziemi, co często wygląda jak mgła. Właśnie to zanieczyszczone powietrze unoszące się nad miastem nazywamy smogiem.

Rodzaje smogu

Ze względu na występowanie oraz skład smogu możemy wyróżnić kilka jego rodzajów. Wyróżnia się dwa główne rodzaje smogu – smog kwaśny określany także mianem smogu londyńskiego oraz smog fotochemiczny Los Angeles.

Smog londyński pojawia się od listopada do stycznia podczas inwersji temperatur w umiarkowanej strefie klimatycznej. W jego skład wchodzą zazwyczaj:

  • dwutlenek siarki,

  • tlenki azotu,

  • tlenki węgla,

  • sadza

  • oraz trudno opadające pyły.

Z kolei w miesiącach letnich i w strefach subtropikalnych powstaje smog typu Los Angeles - smog fotochemiczny. W jego skład wchodzą głównie:

  • tlenki węgla,

  • tlenki azotu i węglowodorów.

Smog w Polsce

Sytuacja zanieczyszczenia powietrza w Polsce, niestety nie napawa optymizmem. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 36 z 50. miast w Unii Europejskiej o największym stężeniu pyłu PM2,5 znajduje się właśnie w Polsce.

Warto wiedzieć, że smog w Polsce występuje głównie w sezonie grzewczym, w miejscach o dużej gęstości zabudowy, na małej powierzchni gruntu.

Dokładną mapę smogu wraz z oceną jakości powietrza możemy znaleźć np. na stronie Inspekcji Ochrony Środowiska http://powietrze.gios.gov.pl.

Przyczyny smogu

Związki chemiczne, tworzące smog pochodzą z wielu źródeł. Większość z nich powstaje w procesach spalania. Są one częścią tzw. niskiej emisji, czyli emisji zanieczyszczeń na wysokości do 40 m.

Polska nie jest więc odosobniona, najczęstsze przyczyny smogu stanowią właśnie instalacje grzewcze domów jednorodzinnych czy kamienic. Przestarzałe kotły niskiej klasy a także nierozsądne korzystanie z materiałów opałowych, wybieranie taniego i kiepskiej jakości paliwa, czy - o zgrozo! - spalanie w piecach odpadów komunalnych, powoduje straszne zanieczyszczanie środowiska.

Przyczyną powstawania smogu jest także przemysł i transport drogowy.

Skutki smogu

Skutki smogu zarówno dla człowieka jak i całego środowiska potrafią być katastrofalne! Zanieczyszczone powietrze wdychane przez nas codziennie staje się zabójcze. Z raportu Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii wynika, że w 2016 w Polsce z powodu smogu życie przedwcześnie straciło prawie 19 tys. osób.

Wśród głównych skutków smogu możemy wymienić:

  • skrócenie długości i jakości życia;

  • zwiększone ryzyko wystąpienia chorób układu oddechowego: kaszlu, niewydolności płuc, przewlekłych zapalenia oskrzeli, wzmożoną zachorowalność na astmę, problemy z oddychaniem, a nawet nowotwory płuc;

  • zwiększone ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia: zaburzeń krążenia, chorób niedokrwiennych, zawału, wylewy, niewydolności serca czy zmian miażdżycowych;

  • zwiększone ryzyko występowania patologii ciąży.

Szczególnie narażone na skutki smogu są osoby starsze, dzieci, kobiety w ciąży oraz osoby z chorobami układu oddechowego.

Skutki smogu dla środowiska

Smog wpływa negatywnie nie tylko na nasze zdrowie, ma także fatalny wpływ na środowisko. Prowadzi do zanieczyszczenia gleby, w tym gruntów uprawnych. A co za tym idzie - wzrost stężenia rakotwórczych substancji w glebie. Skażone zatem zaczynają być rośliny uprawiane na zanieczyszczonych glebach, ale to nie koniec.

Zanieczyszczenie gleby skutkuje także skażeniem produktów pochodzenia zwierzęcego – jaj, nabiału i mięsa.

Walka ze smogiem

Jak walczyć ze smogiem i czy w ogóle da się mu zapobiec? Tak. Najważniejsza w tym przypadku jest edukacja. Jest wiele kampanii, które mają na celu propagowanie wiedzy oraz działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Na szeroką skalę miasta zachęcają i wspierają gospodarstwa w wymianie kopciuchów - starych pieców, które nie spełniają wymogów.
Ale każdy z nas może przyczynić się do poprawy jakości powietrza. Jak możesz pomóc w walce ze smogiem? Przede wszystkim nie marnuj ciepła:

  • kontroluj temperaturę w pomieszczeniach

  • nie zasłaniaj kaloryfera

  • gdy wietrzysz pomieszczenie, koniecznie zakręć kaloryfer.

Dodatkowo, możesz zadbać o czyste powietrze w swoim domu, korzystając np. z oczyszczacza powietrza lub hodując rośliny, które poprawiają jego jakość.